    |
 |
|
ກອງປະຊຸມສະມັດຊາໃຫຍ່ ສປຊ ຮັບຮອງເອົາສົນທິສັນຍາເພື່ອອະນາຄົດ. ພາບ: UN News |
ເດືອນກັນຍາ 2024, ທີ່ກອງປະຊຸມສຸດຍອດອະນາຄົດ, ໃນຂອບກອງປະຊຸມສະມັດຊາໃຫຍ່ ສປຊ ຊຸດທີ 79, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ສປຊ ພ້ອມກັນເຫັນດີຮັບຮອງເອົາສົນທິສັນຍາເພື່ອອະນາຄົດ, ດ້ວຍຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຕໍ່ເສັ້ນທາງມຸ່ງເຖິງອະນາຄົດອັນສົດໃສກວ່າໃຫ້ມວນມະນຸດ. 56 ແຜນງານໄດ້ຍົກອອກໃນສົນທິສັນຍາເນັ້ນໜັກເຖິງບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງຮີບດ່ວນ, ຈາກການເພີ່ມທະວີລັດທິຫຼາຍຝ່າຍ, ເຊີດຊູກົດບັດ ສປຊ ແລະກົດໝາຍສາກົນ, ປະຕິຮູບລະບົບຄຸ້ມຄອງທ່ົວໂລກ, ເຖິງການຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ, ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ກໍານົດທິດທາງພັດທະນາປັນຍາປະດິດ (AI)...
ໂດຍໄດ້ຮັບການຕີລາຄາວ່າແມ່ນບາດກ້າວບຸກທະລຸສໍາຄັນໃນວິວັດການສ້າງອະນາຄົດສັນຕິພາບ, ພັດທະນາ, ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ແລະຍຸຕິທໍາ, “ແຜນການອະນາຄົດ” ກໍ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນສິ່ງທ້າທາຍທົ່ວໂລກ, ເຊິ່ງ ສປຊ ພັນລະນາວ່າ “ພວມຄ່ອຍໆກ້າວໄປເຖິງຂີດຈຳກັດຄວາມສາມາດແກ້ໄຂຂອງປະຊາຄົມສາກົນ”.
ການປະທະກັນຢູ່ Ukraine ຍັງບໍ່ທັນມີສັນຍານຢຸດຕິພາຍຫຼັງເກືອບ 3 ປີ ແລະສືບຕໍ່ແມ່ນຈຸດຮ້ອນທີ່ເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງລັດເຊຍກັບຝ່າຍຕາເວັນຕົກ. ການແກ່ງແຍ້ງກັນລະຫວ່າງ Israel ແລະຂະບວນການ Hamas ຢູ່ເຂດ Gaza ກ້າວໄປສູ່ປີທີສອງ, ກໍ່ແມ່ນໄລຍະທີ່ການປະທະກັນຮອບດ້ານຢູ່ຕາເວັນອອກກາງຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ. Israel ບຸກໂຈມຕີບັນດາກໍາລັງ Hamas ທັງສອງແນວຮົບແມ່ນເຂດ Gaza ແລະ Hezbollah ຢູ່ Lebanon, ໄລຍະດຽວກັນຕ້ອງຮັບມືກັບການຕອບໂຕ້ຈາກອີຣານ ແລະການບຸກໂຈມຕີທາງອາກາດຂອງກຸ່ມ Houthi ຢູ່ Yemen. ການປະທະກັນຢ່າງດຸເດືອດໄດ້ກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍ ແລະບາດເຈັບຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ມ້າງເພທໍາລາຍພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ພາໃຫ້ເກີດວິກິດການມະນຸດສະທໍາຢ່າງຮ້າຍແຮງ. ຂໍ້ຕົກລົງຢຸດຍິງລະຫວ່າງ Israel ແລະກໍາລັງ Hezbollah ບັນລຸໄດ້, ແຕ່ແງ່ຫວັງສັນຕິພາບຍັງໜ້ອຍຢູ່. ມາດຕະການສອງລັດຍິ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງເພື່ອແກ້ໄຂການປະທະກັນລະຫວ່າງ Israel-Palestine.
|
|
 |
|
ກໍາລັງຮັກສາສັນຕິພາບ ສປຊ ຢູ່ພາກໃຕ້ Lebanon. ພາບ: UN News |
ເສດຖະກິດໂລກຮັກສາທ່າຟື້ນຟູ, ແຕ່ລະດັບເຕີບໂຕຍັງຊັກຊ້າ ແລະບໍ່ສະໝ່ຳສະເໝີກັນ, ດ້ວຍການ “ກ່າວເຕື່ອນແດງ” ກ່ຽວກັບໜີ້ສາທາລະນະທົ່ວໂລກເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງແຮງ, ດ້ວຍລະດັບສະຖິຕິ 100.000 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນຢູ່ທັງບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດໃຫຍ່. ໜີ້ສິນນີ້ນັບມືນັບຫຼາຍຂຶ້ນ, ກາຍເປັນ “ກ້ອນຫີນ” ກີດຂວາງບັນດາປະເທດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນປະເທດທຸກຍາກ, ປະຕິບັດບັນດາເປົ້າໝາຍພັດທະນາແບບຍືນຍົງ (SDG) ຂອງສປຊ. ປະຊາຊົນກວ່າ 1,1 ຕື້ຄົນຢູ່ 110 ປະເທດຍັງມີຊີວິດທຸກຍາກທີ່ສຸດ, ສະແດງໃຫ້ເຫັນສະພາບທຸກຍາກທົ່ວໂລກຍັງຢູ່ລະດັບຮ້າຍແຮງ. ສໍາພັນທະມິດຕ້ານຄວາມທຸກຍາກທົ່ວໂລກ, ໂດຍ ບຣາຊິນ ລິເລີ່ມ, ສະເໜີຕົວຢູ່ກອງປະຊຸມສຸດຍອດ G20 ເຮັດໃຫ້ບົດບາດ ແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດພັດທະນາ ແລະຫາກໍ່ພົ້ນເດັ່ນແຖວໜ້າໂລກໃນບັ້ນຮົບຕ້ານທຸກຍາກ, ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນທົ່ວໂລກພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ.
ວິກິດການດິນຟ້າອາກາດຍັບເຂົ້າໃກ້ “ຈຸດຈຳກັດ”, ອຸ່ນຫະພູມສະເລ່ຍທົ່ວໂລກກໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 1,5 ອົງສາເຊ, ຕາມບົດລາຍງານຂອງ ສປຊ. ພາຍຫຼັງໜຶ່ງປີທີ່ອຸ່ນຫະພູມຢູ່ໂລກເພີ່ມຂຶ້ນລະດັບສະຖິຕິນັ້ນ, ໄດ້ກໍ່ໄພພິບັດຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ, ຄືໄຟໄໝ້ປ່າ, ແດດຮ້ອນ, ນໍ້າຖ້ວມ, ທໍາລາຍທຸກຫົນແຫ່ງໃນໂລກ, ເປົ້າໝາຍຫຼຸດຜ່ອນອາຍພິດ, ເພີ່ມຄວາມມານະພະຍາຍາມຮັບມື, ເພີ່ມການອຸປະຖໍາໃຫ້ແກ່ການກະທໍາຮັບມືກັບດິນຟ້າອາກາດຍິ່ງມີຄວາມຮີບດ່ວນ. ທີ່ກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ 29 ບັນດາຝ່າຍເຂົ້າຮ່ວມສົນທິສັນຍາແມ່ຂອງ ສປຊ ກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ (COP29) ບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງ, ດ້ວຍຄໍາໝັ້ນສັນຍາຂອງບັນດາປະເທດພັດທະນານັ້ນແມ່ນອຸປະຖໍາຢ່າງໜ້ອຍສຸດ 300 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ/ປີ, ແຕ່ນີ້ຮອດປີ 2035. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ບັນດາປະເທດທຸກຍາກ, ຮັບຜົນສະທ້ອນຫຼາຍຍັງຖືວ່າບ້ວງອຸປະຖຳນີ້ແມ່ນໜ້ອຍໂພດ.
|
|
 |
|
ທ່ານ Donald Trump ຮັບດໍາລົງຕໍາແໜ່ງເປັນປະທານາທິບໍດີທີ 47 ຂອງອາເມລິກາ. ພາບ: Reuters |
ສັນຕິພາບ, ການຮ່ວມມື ແລະພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນທ່ົວໂລກພວມຢູ່ຕໍ່ໜ້າສິ່ງທ້າທາຍທີ່ບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ. ໂລກຍັງມີເວລາພຽງໜຶ່ງສ່ວນສາມເພື່ອປະຕິບັດບັນດາເປົ້າໝາຍພັດທະນາແບບຍືນຍົງທີ່ໄດ້ວາງອອກແຕ່ປີ 2015, ໃນຂະນະນັ້ນ 80% ດັດຊະນີຄາດໝາຍ SDG ມີຄວາມສ່ຽງ “ຜິດສັນຍາ” ໃນປີ 2030. ສິ່ງທ້າທາຍຍິ່ງແຮງ, ຄວາມຕ້ອງການຮ່ວມມືຍິ່ງຈໍາເປັນ ເມື່ອປະເທດໜຶ່ງດຽວບໍ່ສາມາດແກ້ໄຂດ້ວຍຕົນເອງໄດ້ ແລະຈຳເປັນຕ້ອງຮັບຟັງທັດສະນະຂອງທຸກປະເທດ. ກ່າວຄໍາເຫັນທີ່ກອງປະຊຸມຊຸດທີ 79 ສະມັດຊາໃຫຍ່ ສປຊ, ທ່ານ ໂຕເລິມ ເລຂາທິການໃຫຍ່ ຢືນຢັນວ່າ: ແຕ່ລະປະເທດລ້ວນແຕ່ສວມບົດບາດສໍາຄັນໃນວົງການດົນຕີປະສານສຽງຂອງຍຸກສະໄໝ.
ປີ 2024 ສືບຕໍ່ແມ່ນປີທີ່ຟົດຟື້ນດ້ວຍການເຄື່ອນໄຫວການທູດຂັ້ນສູງຂອງປະເທດ, ດ້ວຍຂີດໝາຍພິເສດກ່ຽວກັບການທູດຫຼາຍຝ່າຍ ແລະການປະກອບສ່ວນພົ້ນເດັ່ນຂອງຫວຽດນາມ. ເປັນຄັ້ງທໍາອິດທີ່ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມສະມັດຊາໃຫຍ່ ສປຊ; ການນໍາຂັ້ນສູງຫວຽດນາມ ເຂົ້າຮ່ວມ, ປະກອບຂໍ້ລິເລີ່ມສໍາຄັນຢູ່ບັນດາເວທີປາໄສ, ກອງປະຊຸມ, ອາຊຽນ, APEC, BRICS, G20..., ຜ່ານນັ້ນ ຢັ້ງຢືນແນວທາງການທູດເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ, ມິດຕະພາບ ແລະການຮ່ວມມື, ສົ່ງສານກ່ຽວກັບຫວຽດນາມ ສັນຕິພາບ, ມີສະຖຽນລະພາບ, ປ່ຽນແປງໃໝ່, ຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ, ໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈ ແລະມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ປະຊາຄົມສາກົນ.
ແບ່ງປັນວິໄສທັດກ່ຽວກັບອະນາຄົດສັນຕິພາບ, ສະຖຽນລະພາບ, ການຮ່ວມມື, ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ແລະຍືນຍົງ, ທີ່ບັນດາເວທີປາໄສຫຼາຍຝ່າຍ, ກົນໄກຮ່ວມມືພາກພື້ນ ແລະທົ່ວໂລກ, ບັນດາການນໍາຫວຽດນາມ ຍາມໃດກໍ່ເນັ້ນໜັກເຖິງເປົ້າໝາຍຍົກສູງລັດທິຫຼາຍຝ່າຍ, ສາມັກຄີສາກົນ ແລະການຮ່ວມມືທົ່ວໂລກ, ພ້ອມກັນແບ່ງປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການແກ້ໄຂສິ່ງທ້າທາຍລວມ ແລະສ້າງອະນາຄົດອັນດີງາມ ແລະຍືນຍົງ.
|
|
 |
|
ພາບແຕ້ມດ້ວຍຂີ້ເທົ່າໄຟໄໝ້ປ່າຢູ່ບຣາຊິນ. ພາບ: Reuters |
ພ້ອມກັບໂລກກ້າວເຂົ້າສູ່ສັງກາດໃໝ່, ເຊື່ອມຕໍ່ ແລະເຊື່ອມໂຍງຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ້າງຂວາງ, ສັງກາດຂອງເຕັກໂນໂລຢີອັດສະລິຍະ ແລະນະວັດຕະກໍາ, ຫວຽດນາມ ຢືນຢັນສະໜັບສະໜູນ ແລະສະເໜີສ້າງຕັ້ງຂອບຄຸ້ມຄອງທົ່ວໂລກອັດສະລິຍະ, ດ້ວຍວິໄສທັດໃໝ່, ຈິດຕະນາການໃໝ່, ວິທີເຮັດໃໝ່; ດ້ວຍການເຂົ້າເຖິງທົ່ວໂລກ, ທົ່ວປວງຊົນ, ຮອບດ້ານ. ປະຊາຄົມສືບຕໍ່ແກ້ໄຂນຳໃຊ້ທຸກແຫຼ່ງກຳລັງຮັບໃຊ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ, ຖືມະນຸດແມ່ນໃຈກາງ, ໃນນັ້ນ ບຸລິມະສິດບັນດາ “ເຂດພື້ນທີ່ຕ່ຳ” ໃນການປະຕິບັດ SDG, ໜູນຊ່ວຍບັນດາປະເທດພວມພັດທະນາຍົກອອກທັດສະນະ, ເພີ່ມຖານະບົດບາດໃນລະບົບຄຸ້ມຄອງທົ່ວໂລກ.
ໂດຍ: ໄຊນີດາ